Melatonina to hormon występujący naturalnie w organizmach ludzi, zwierząt i, co ciekawe, niektórych roślin. Jest produkowana przez szyszynkę, czyli niewielki gruczoł znajdujący się w mózgu, a konkretnie w rejonie podwzgórza. Główną rolą melatoniny jest regulacja rytmu okołodobowego, czyli kontrola cyklu snu i czuwania.
Właściwości melatoniny
Melatonina jest znana przede wszystkim z roli, jaką odgrywa w regulacji snu. Jej poziom wzrasta stopniowo wraz z nadchodzeniem wieczoru i nocy, co sygnalizuje organizmowi, że jest czas na sen. To pomaga ustalić rytm dobowy, zwany zegarem biologicznym: dzięki niemu jesteśmy w stanie zachować zdrową proporcję między aktywnością, a niezbędnym wypoczynkiem i regeneracją.
Oprócz snu melatonina ma wpływ na wiele innych procesów biologicznych, takich jak regulacja temperatury ciała, układu immunologicznego oraz hormonów płciowych. Działa na wiele narządów i układów w organizmie. Warto wiedzieć, że wpływa na aktywność komórek siatkówki oka, zwłaszcza fotoreceptorów wrażliwych na światło. To pomaga organizmowi dostosować się do zmieniającego się oświetlenia w ciągu dnia i nocy. Co więcej, działanie tego hormonu jest niezbędne, aby zachować odpowiednią sprawność układu immunologicznego: melatonina wpływa na aktywność komórek odpornościowych. Dlatego nie dostarczając sobie odpowiedniej dawki snu, zwiększamy swoją podatność na choroby i infekcje.
Melatonina jest również silnym antyoksydantem, co oznacza, że może pomagać w ochronie komórek przed uszkodzeniem przez wolne rodniki. Działa jako naturalny środek antyoksydacyjny i może pomagać w zapobieganiu różnym chorobom, w tym chorobom serca i niektórym nowotworom. Ma działanie przeciwnadciśnieniowe i reguluje działanie jelit: co ważne, jest syntetyzowana również w tym odcinku układu pokarmowego. Wpływając na produkcję hormonów stresu, w tym kortyzolu, melatonina jest ważnym regulatorem nastroju i podatności na gorsze samopoczucie.
Stosowanie melatoniny
Melatonina jest dostępna jako suplement diety i może być stosowana w celu poprawy jakości snu u osób cierpiących na bezsenność lub podróżujących między strefami czasowymi, co może wpłynąć na rytm snu i czuwania. Nierzadko jest przyjmowana również przez osoby pracujące w rytmie zmianowym, które niekiedy potrzebują dodatkowego wsparcia w wyrównaniu cyklu dzień-noc.
Melatonina może być stosowana u dzieci w celu regulacji rytmu snu, zwłaszcza w przypadkach problemów z zasypianiem lub nieregularnych godzin snu.
Dodatkowo, syntetyczna forma hormonu stosowana jest w leczeniu różnych zaburzeń snu, nie tylko takich jak bezsenność, ale również bezdech senny. Jest także badana jako potencjalne wsparcie w leczeniu niektórych zaburzeń psychicznych, takich jak depresja i zaburzenia afektywne dwubiegunowe.
Przyjmowanie melatoniny jest obarczone bardzo niskim ryzykiem występowania skutków ubocznych, jeśli jest stosowana zgodnie z zaleceniami lekarzy i producenta danego preparatu. Ponieważ jest to hormon naturalnie produkowany przez ludzki organizm, uznawana jest za pierwszą pomoc w przypadku problemów ze snem, przed sięgnięciem po silniej działające leki.