Aksamitka jest popularnym w polskich ogrodach kwiatem, który swoją nazwę zawdzięcza miłym w dotyku kwiatostanom. Łacińska nazwa rośliny, tagetes, pochodzi od etruskiego bóstwa mądrości: Tagesa. Zgodnie z mitologią, nie dbał on nadmiernie o swoją higienę, dlatego wydzielał specyficzną woń: podobnie jak aksamitki, które z pewnością nie należą do pachnących pięknie kwiatów. Mają jednak wiele właściwości, dla których chętnie są stosowane zarówno w farmakologii, jak i kosmetyce.
Właściwości lecznicze
Aksamitka obfituje w dużą ilość fitoncydów, czyli roślinnych antybiotyków o silnym działaniu przeciwbakteryjnym. Ekstrakty ze świeżych liści wykazują także działanie przeciwpasożytnicze i przeciwpierwotniakowe. Znakomicie radzi sobie w zwalczaniu uciążliwych zakażeń układu moczowego, oddechowego oraz płciowego. Ponadto działa jako środek wykrztuśny, rozrzedzając nagromadzoną wydzielinę śluzową w drogach oddechowych i ułatwiając jej usunięcie. Jest także skutecznym środkiem przeciwzapalnym zarówno dla stawów, jak i mięśni.
Aksamitka jest niekiedy też polecana jako wsparcie w leczeniu zaburzeń nastroju, ze względu na jej właściwości przeciwdepresyjne i przeciwlękowe. Wykazuje działanie neuroprotekcyjne, a według najnowszych badań, jej stosowanie zmniejsza ryzyko zachorowania na chorobę Alzheimera czy Parkinsona.
Ponadto aksamitka wykazuje działanie żółciopędne, chroniąc miąższ wątroby, dlatego stosuje się ją w leczeniu marskości wątroby i stłuszczenia tego narządu. Wspomaga również proces detoksykacji organizmu poprzez przyspieszenie metabolizmu.
Innym korzystnym aspektem aksamitki jest jej działanie estrogenne i antyandrogenne. Można ją więc stosować w przypadku niewydolności jajników i w okresie menopauzy u kobiet. Sprawdza się też w leczeniu przerostu prostaty u mężczyzn. Nalewka z aksamitki pomaga w łagodzeniu skurczów mięśni oraz bólów menstruacyjnych.
Kwiatostany o pięknych, ciepłych barwach stanowią jednocześnie jedno z najbogatszych źródeł karotenoidów, czyli związków o działaniu przeciwutleniającym oraz przeciwnowotworowym. Wśród nich znajduje się luteina, szeroko stosowana w okulistyce, która po odpowiedniej suplementacji może zmniejszyć ryzyko wystąpienia zwyrodnienia plamki żółtej.
Właściwości kosmetyczne
Aksamitki znajdują również szerokie zastosowanie w kosmetyce. Mają korzystny wpływ na różnego rodzaju problemy skórne, zwłaszcza te występujące w przypadku tocznia i łuszczycy. Są polecane dla skóry, która straciła elastyczność, jest matowa, zmęczona i pozbawiona blasku. Wyciąg z rośliny poprawia elastyczność naczyń krwionośnych i opóźnia proces starzenia się.
Aksamitki znalazły także swoje miejsce w kuchni. Stosuje się je jako dodatek do sałatek lub jako dekorację różnych dań. Na przykład aksamitka lśniąca może zastąpić estragon ze względu na jej korzenno-kamforowy aromat i lekko gorzkawy smak. W postaci suszu aksamitka stanowi bazę do przygotowywania herbaty. Z jej kwiatów przygotowuje się również nalewki.
Dodatkowym atutem aksamitki jest jej zdolność odstraszania szkodników glebowych i hamowania rozwoju chwastów: ogrodnicy często wykorzystują olejek eteryczny otrzymywany z kwiatów, by w naturalny sposób chronić swoje uprawy.